review
Lost Soul: The Doomed Journey of Richard Stanley’s Island of Dr. Moreau

Mannen en vrouwen verkleed als dieren gedragen zich als beesten onder invloed van LSD, seks, drank enzovoorts. Hun paranoïde leidinggevende rookt compulsief een sigaret op in de angst opgeruimd te worden. Sommigen van hen staan klaar om te filmen, alleen gebeurt er niks. Het tafereel speelt zich af in een overdekt tropisch regenwoud met op de achtergrond een opdoemende berg. Nee, dit is niet het Tet-offensief in Vietnam 1968 of Alice in Wonderland in een bad trip, maar de filmset van The Island of Dr. Moreau. Regisseur David Gregory smulde van deze chaos toen hij erover hoorde en besloot contact op te nemen met de oorspronkelijke regisseur: Richard Stanley. Een merkwaardige man die gelooft in hekserij, een angstige kalmte bezit, momenteel afgezonderd in de Franse Pyreneeën leeft en nog altijd eenzelfde soort hoed draagt als in zijn jeugd toen hij nog een grootse carrière voor zich had. Na cultsuccessen als Hardware en Dust Devil mocht hij zijn eerste grote productie doen bij New Line Cinema. Hij koos ervoor om het boek The Island of Dr. Moreau van H.G. Wells te verfilmen. Een verhaal over een man die menselijk en dierlijk DNA samenvoegt om zo diermensen te creëren. De filmadaptatie die Stanley als kind zag vond hij dermate teleurstellend dat hij zich voornam ooit zelf een film te maken die bronmateriaal waardig zou zijn. Niets van dit alles zou echter terecht komen. Ondanks het enorme budget, de sterrencast, de geweldige protheses en prachtige locatie: The Island of Dr. Moreau werd een flop geregisseerd door een ander en Dr. Moreau wordt herinnert als Marlon Brando’s meest afschuwelijke rol.

Documentaires over films, het liefst geflopt of nooit afgemaakt, lijken een nieuwe goudmijn. American Movie, Best Worst Movie en Jodorowski’s Dune vertellen verhalen die te zot zijn om geloofwaardig over te komen. Best Worst Movie laat zien hoe hoe nietsvermoedende figuranten hoofdrollen kregen en verantwoordelijk werden voor de slechtste film ooit; American Movie vertelt hoe passie een beperkt budget overkomt en Jodorowski’s Dune schetst een portret van een extravagante genie. Lost Soul past perfect in dat rijtje. Gregory viel met zijn neus in de boter met The Island of Dr. Moreau, alleen is het teveel om te slikken: de wisseling tussen flamboyante Stanley en tiran Frankenheimer, de bizarre gorillastrijd tussen Marlon Brando en pestkop Val Kilmer, de orkaan die de filmset teisterde en de massale waanzin onder de acteurs; de productie werd geteisterd door de wet van Murphy. Iedereen die eraan meewerkte heeft wel een verhaal over hoe de productie vervloekt is. Een onuitputbare bron aan miserie. Eentje die zoveel verhalen oplevert dat je er niet over uitgepraat raakt. Dat is dan ook meteen zijn probleem.

Lost Soul is van alles wat en daardoor ook niks. Het kan zijn eigen reikwijdte niet omvatten. Gregory delft weinig nieuwe inzichten over zijn onderwerpen. Ja, het is een bizar verhaal en ja, het is grappig, maar tegelijkertijd ook hol. Het is een kroegverhaal. Waar gaat het nou eigenlijk over? Wat wil Gregory in beeld brengen wordt nooit duidelijk. Gaat het over hoe de dromen van een jonge regisseur in rook opgaan nadat hij halverwege wordt vervangen? Of gaat het over de surrealistische werkomstandigheden van de kleinere acteurs die in vol ornaat dagen in de hete zon zaten en ’s nachts feesten als beesten? En waarom de het verhaal met medewerkers van New Line Cinema en het thuisfront over de twijfel van de goede afloop? Lost Soul verlegt zijn focus te vaak om iets betekenisvol te kunnen zeggen over wat dan ook. Het meest treffende gedeelte gaat over Brando: een man die totaal de weg kwijt is, gelijkend aan zijn personage in Apocalypse Now, en weet toch het script naar zijn hand te zetten. Meest exemplarisch daarvan is wel de rol die Nelson de la Rosa, één van de kleinste mensen op aarde, kreeg dankzij Brando. Brando was dermate gecharmeerd van het kleine mannetje dat deze voortaan in elk shot met hem moest voorkomen. Een andere acteur moest daarvoor wijken, net als veel van de eerdere plannen in het script. Lost Soul is vooral een hagelschot met een paar rake treffers. Op zijn beste momenten laat het zien hoe velen moeten wijken voor de grillen van enkeling. Het had zo mooi kunnen zijn.