review
Recensie: As Above/So Below

Sommige locaties hebben geen extra filmfilters en muziek nodig om eng te zijn: de catacomben onder Parijs waar de botten liggen van zo’n zes miljoen mensen is er één van. Dit heeft regisseur John Erick Dowdle er niet van weerhouden om toch te proberen de macabere sfeer aldaar te vangen op het witte doek. Het plot heeft weinig om lijve: Scarlett (Perditta Weeks), haar ex-vriend George (Ben Feldman) en een groepje Parijse ontdekkingsreizigers gaan erop uit om de Steen der Wijzen te zoeken. De acteerprestaties zijn aangenaam, maar niks bijzonders. De foundfootagestijl uitgekauwd, maar goed uitgevoerd. De horrorelementen zijn weinig vernieuwend, maar eng en dus doeltreffend. Het is een film van matige aaneenschakelingen die ook niet boven zijn eigen middelmatigheid lijkt uit te willen stijgen.

Het probleem? We hebben het allemaal al gezien. Zeker het gehele foundfootagefilmgenre is alweer een poos op zijn retour en zonder echte vernieuwingen is het eerder irritant dan vernieuwend. Ergens is de keuze totaal gelegitimeerd, want de dicht-op-de-huidstijl past goed bij het claustrofobische aard van de catacomben. Het verandert de grotten in een niet te oriënteren doolhof; het gevoel van diep onder de grond verdwaald te zijn slaat over. Met weinig zicht en de onmogelijkheid om de beelden soms van betekenis te voorzien (Waar is wat? Waar komt wat vandaan?) zijn wij als kijkers ook veroordeeld tot andere zintuigen. Werkelijk waar, als As Above/So Below iets goed doet is het wel geluid: spookachtig gezang, het kreunen van de windstromen in de grotten en de algemene onheilspellende geluiden die je niet wilt horen een paar kilometer onder de grond, zorgen voor koude rillingen.

Wat daar ook sterk aan bijdraagt is het mysterieus houden van wat zich nou in die grotten bevindt. Zelf zou ik nooit een grot afdalen met ook maar de kleinste aanwijzing dat zich daar mysterieuze krachten ophouden. Onze helden trekken zich er weinig van aan en dat is geloofwaardig genoeg. De magie van suggestie is aan het begin van de film nog volop aanwezig–en onze helden weten niet beter. Ik blijf het herhalen, maar horrorfilms waarin je niks ziet zijn enger dan die films waarin je alles ziet. Toegegeven, het Satanistische koor van topless vrouwen was wel iets meer dan een stille hint om rechtsomkeer te maken. De vraag “Waarom zijn we in Godsnaam verder gaan afdalen?” komt voor de ontdekkers alleen wanneer zij al te diep onder de grond zitten en voor hun zielenheil dus te laat. Zo halverwege tot driekwart in de film maakt het onheilspellende gevaar ruimte voor expliciete doodsvonnissen met als resultaat: goedkope schrikmomenten, onverklaarbaar snelle bewegingen en een finale die de spanningsopbouw geen eer aandoet.

As Above/So Below bouwt in het begin de spanning goed genoeg op om de aandacht ook in deze mindere momenten erbij te houden. De waardering voor deze film hangt denk ik grotendeels af van de kijkers neiging naar claustrofobie. Voor wie dat niet is, de foundfootagestijl slaagt er ook in behoorlijk beklemmend te zijn op zichzelf. Gevoelsmatig biedt As Above/So Below echter weinig nieuws en de vergelijking met het veel betere The Descent is snel gemaakt. Zeker aan het einde lijkt As Above/So Below middelmatigheid te accepteren en niet eens meer te vechten tegen het veelvuldig inzetten van horrorclichés. Van een film over dappere, krachtige ontdekkingsreizigers verwacht je minder lamlendigheid.