review
Recensie: Aanmodderfakker

Met onder andere de winst voor Beste Film, Beste Scenario en Beste Acteur kan deze editie van het Nederlands Film Festival voor het duo Michiel ten Horn (regie) en Anne Barnhoorn (scenario) al niet meer op. Hun vorige film, De Ontmaagding van Eva van End, maakte dat Variety Ten Horn bestempelde als een van de ’10 directors to watch’ en Ten Horns korte film Vingers met Ton Kas bracht een scherp beeld van de verwarrende seksualisering van vandaag de dag, gezien vanuit het perspectief van een middelbareschoolleraar. In Aanmodderfakker zijn de kenmerken die typerend zijn voor het eerdere werk weer van de twee wederom aanwezig: het ingedutte leven dat door hulp van een ‘reddende engel’ een nieuwe wending neemt, de portretterende visuele stijl en de relativerende humor. Ondanks de aandoenlijke beelden en dito muziek is de film pijnlijk herkenbaar en stiekem niet zo heel vrolijk.

Thijs (Gijs Naber) is de Oblomov van het digitale tijdperk: een 32-jarige jongen die door zijn besluiteloosheid en angst zich ergens in te storten niet verder is gekomen dan zijn puberteit. Hij teert op de zak van zijn ouders, heeft na jaren nog geen diploma op zak en leeft samen in een door schimmel aangevreten huis met zijn harige huisgenoot Walter (Yannick van de Velde). Zijn faalangst verbergt hij onder een hoop cynisme en elke poging van een ander om het leven te beteren doet hij af als onzin. Als hij bij het huis van zijn getrouwde zus (Anniek Pheifer) langs gaat om zijn kleren te wassen, ontmoet hij het oppasmeisje Lisa (Roos Wiltink), het zestienjarige halfzusje van zijn zwager Tim (Martijn Hillenius). De jeugdige schone is hard aan het studeren voor haar eindexamen, waarvoor ze gemiddeld een negen moet halen om toegelaten te worden tot Oxford. Wanneer Thijs Lisa steeds vaker opzoekt tijdens het oppassen en er iets tussen de twee opbloeit, krijgt hij langzaam sprankjes van zijn levenslust terug.

Net als bij zijn eerdere film wordt Ten Horn vaak vergeleken met Wes Anderson, onder andere vanwege de lange shots met grote aandacht voor de visuele details en een zekere emotionele distantie. Een belangrijk verschil met de Texaan is dat waar Anderson de ongewone levenshouding van zijn personages verheft tot hip en authentiek, de personages in de wereld van Ten Horn en Barnhoorn wel degelijk sociaal ongemakkelijk en allesbehalve benijdenswaardig zijn. Dit geldt niet alleen voor Thijs: zijn vader (René Retel) probeert zichzelf te vinden tijdens een voettocht naar Santiago de Compostela, maar komt niet verder dan Limburg. Zwager Tim is dezelfde puber gebleven als Thijs, maar dan met baan en kinderen. Ten Horn is geen romanticus, maar legt deemoedig en moederlijk de vinger op het verborgen leed van alledag.  Hoe schattig Aanmodderfakker op zijn tijd ook is, de film is niet veel minder cynisch dan het titelpersonage. Hoe lang de hernieuwde hoop van de verschillende personages zal voortduren is nog maar de vraag.

Het thema van de klaploper die er niet in slaagt keuzes in zijn leven te maken is natuurlijk niet nieuw in Nederland, kijk maar naar De Avonden van Gerard Reve of Alex van Warmerdams debuutfilm Abel. Wat Aanmodderfokker uniek maakt is dat alle scepsis een uiterst bekoorlijk uiterlijk krijgt, met luchtige muziek van Djurre de Haan (awkward i), psychedelische sequenties met vliegende mondharpen en legoblokjes en metafilmische gebbetjes. Hoewel de film een heel enkele keer nog wat stroefjes verloopt, tonen Ten Horn en Barnhoorn zich als scherpe chroniquers van het verwarrende dagelijks leven, zij het met een uiterlijke frisheid die uniek is in het huidige filmklimaat.