review
Recensie: Boyhood

Boyhood is het resultaat van Richard Linklaters ambitieuze project om twaalf jaar lang  het opgroeien van de jonge Texaan Mason (Ellar Coltrane) vast te leggen. Mason woont aanvankelijk met zijn moeder Olivia (Patricia Arquette) en oudere zus Samantha (Lorelei Linklater). Masons eigen vader, Mason Senior (Ethan Hawke), was op jonge leeftijd nog niet klaar voor het vaderschap; hij reisde af naar Alaska en ambieerde een carrière als folkmuzikant. De film geeft een uitgebreid en herkenbaar beeld van hoe gedurende een tumultueuze jeugd Mason opgroeit van dromerige jongen tot een volwassen man met zowel dezelfde artistieke ambities als zijn vader, als het kalme doorzettingsvermogen van zijn moeder.

Centraal staat de ontwikkeling van Mason, maar hij is evengoed gevormd door de groei van de mensen om hem heen. Aan het begin van Boyhood probeert Mason Sr. weer een deel uit te maken van het leven van zijn kinderen. Hij is nu wellicht klaar om een goede te vader te zijn, maar het leven van zijn ex-vrouw en kinderen is doorgegaan. Het zet Mason Sr. enigszins op de zijlijn bij de opvoeding van zijn kroost. Olivia draagt de meeste lasten van het ouderschap, maar vindt de kracht (en de tijd) om haar studie Psychologie af te maken. In de loop van de jaren kiest ze een paar verkeerde partners, mannen van andere milieus en overdadig alcoholgebruik. De levens van Mason en Samantha worden daarom gekenmerkt door onzekere thuissituaties en verschillende vaderfiguren. De gehele film blijft een zoektocht voor elk familielid, om hun plek te vinden in een wereld die niet altijd meewerkt.

Het is zowel indrukwekkend als vanzelfsprekend dat de personages van Coltrane en Lorelei Linklater voor de ogen van de kijker gestaag ouder worden. Richard Linklater filmt ingetogen en beschouwend; scènes krijgen de gelegenheid om rustig te ontvouwen. Hij neemt de tijd voor betekenisvolle en -loze stiltes in dialogen, die onwaarschijnlijk genoeg natuurlijker overkomen door het gebruik van clichés. Een gesprek tussen Mason Sr. en zijn kinderen over verantwoord gebruik van voorbehoedsmiddelen is gelijke delen aandoenlijk, grappig en gênant. Hawke heeft een fantastisch warme en energieke aanwezigheid, wat alleen een bitterzoet bijsmaakje krijgt door zijn eigenlijke afwezigheid in de jeugd van zijn kinderen. De herkenbaarheid van de dialogen en de ruimtelijkheid van de film nodigen uit tot reflectie op wat zich op het witte doek afspeelt, maar ook het eigen leven. De beschouwende, haast provisorische aanpak van de film lijkt opgesomd in een gesprek tussen Mason en zijn fotografiedocent: “art, what can you bring to it that nobody else can?” “I don’t know, I guess I’ll find out.”

Linklater geeft de steeds veranderende tijdsgeest weer met een uitgesproken soundtrack en culturele verwijzingen, sommige subtieler dan andere. Deze duiding is handig, omdat de film in zijn geheel met dezelfde techniek geschoten is. Wat begint met Coldplay’s eerste album, Dragonball Z en Samantha’s hilarisch irritante a capella-uitvoering van ‘Oops!… I Did it Again’, passeert vervolgens Halo, de Wii en Phoenix, tot we bij het heden uitkomen. Een mooie bijkomst van twaalf jaar filmen is een discussie bij het kampvuur tussen Mason Senior en Junior over een mogelijke nieuwe Star Wars-film, die zich “onmogelijk kan afspelen ná Return of the Jedi,” (“dan zouden ze Han Solo een Sith Lord moeten maken, of iets dergelijks’) en hopelijk plaatsvindt in de wereld van Knights of the Old Republic. Linklater zal zich inmiddels wel teleurgesteld voelen. Het zijn zulke kleine, kleurrijke details die dit project uniek maken.

Als dromerige knul met gescheiden ouders is het voor mij misschien makkelijker om me te herkennen in Masons jeugd, al helpt het niet dat werkelijk elk meisje in zijn leven ongeloofwaardig knap is. Hij heeft dan wel een paar dronkelappen als stiefvaders gehad en zijn zus trok steeds de aandacht naar haar toe met hogere cijfers, maar het lijkt alsof er elk jaar een blik met mooie meisjes voor Mason opengetrokken wordt. Dat en Masons ogenschijnlijk oneindige geduld maken het iets te makkelijk dat Mason uiteindelijk opgroeit tot een bedachtzame, vriendelijke jongeman. Ik zou ook een heel ander persoon zijn als ik bleef struikelen over beeldschone, interessante en bovenal gretige vrouwen.

Uiteindelijk laat de film alleen maar een montage zien van een deel van een mensenleven. Boyhood bevat eigenlijk alleen verwondering, liefde, pijn en groei en niet alles ertussenin. Maar wanneer Mason net op de universiteit komt, een paar nieuwe vrienden maakt en zijn nog halfbakken filosofieën deelt met een meisje terwijl ze samen naar de horizon turen, heb je het gevoel een heel leven lief en leed meegemaakt te hebben.