review
Ara: History Untold

Sid Meier’s Civilization is een gamereeks die in 1991 ontstond en inmiddels een heel genre voort heeft gebracht. Volgend jaar kunnen we met een nieuw deel, nummertje zeven alweer, aan de slag. Over de jaren heen zijn er ook steeds meer games verschenen die het succes van Civilization hebben geprobeerd te evenaren. Sommige games zijn vrij simpele kopieën geweest en sommige hebben weer verschillende nieuwe ideeën naar het type spel gebracht: de een richt zich bijvoorbeeld op een fantasy-setting, de andere weer meer op cultuur. Oxide Games doet nu ook een duit in het zakje, samen met uitgever Xbox Game Studios, in de vorm van Ara: History Untold.

Ara: History Untold is een zogeheten 4X-game. 4X staat voor “explore, expand, exploit and exterminate.” Dat betekent dat je vaak vrij simpel begint en uiteindelijk de wereld over moet nemen, maar hoe je dat precies doet, dat is waarin de spellen binnen dit genre verschillen. In Ara begin je door een leider te kiezen van een samenleving en vervolgens start je met het allersimpelste: je hebt één stad dat uit één tegel van de grote wereldkaart bestaat. Daarnaast heb je een verkenner om het land om je heen wat te verkennen en ondertussen ga je je rijk opbouwen. Zo kan je boerderijen maken om meer voedsel te krijgen van het land om je heen, wat nodig is om je bevolking te laten groeien, of je kan werkplaatsen bouwen om gereedschap te maken, waarmee je weer nieuwe dingen kan gaan doen. Ondertussen kies je welke technieken je eerst wilt bestuderen. Met veehouderij kan je boerderijen bij paarden of koeien plaatsen, met aardewerk kan je potten maken om mensen dingen in te laten bewaren waarmee je weer nieuwe types gebouwen vrijspeelt en met verschillende militaire studies kan je verschillende militaire eenheden vrijspelen om je strijdkracht te versterken.

Voor je het weet is je nederzetting uitgebreid van één klein tegeltje met één groepje verkenners, tot meerdere verschillende gebieden met verschillende types gebouwen en mogelijkheden. Jij kiest wat je vrijspeelt, wat betekent dat de groei ook lekker veel voldoening geeft.

Ara: History Untold blinkt wat ons betreft vooral uit in het feit dat het je veel meer kleine dingen geeft om je op te richten dan bij vergelijkbare games het geval is. Bij Civilization zorgen alle verschillende vormen van boerderijen er gewoon voor dat je meer voedsel krijgt en dus je bevolking uit kan breiden, elk soort grondstof zorgt voor meer productie waardoor je sneller gebouwen kan maken, et cetera. Dat maakt het lekker makkelijk (het spel heeft genoeg diepgang, hoor), want je kan nooit keuzes maken waar je niets aan hebt. Het kan er echter ook voor zorgen dat keuzes minder belangrijk voelen.

Bij Ara is het een beetje het tegenovergestelde. Een werkplaats kan daadwerkelijk specifiek gereedschap klaarmaken dat je in kan zetten om je boerderijen beter te laten draaien, of het kan touw maken dat je nodig gaat hebben voor bepaalde gebouwen of producten. Het is net iets meer management op een wat meer ingezoomde schaal. Ja, het betekent dat je (tijdelijk) vast kan komen te zitten doordat je een materiaal nodig hebt waar je je niet op voorbereid had, maar het zorgt er ook voor dat het spel je continu meer gerichte doelen geeft. Als je weet: ik ga straks koper nodig hebben, dus ik heb een manier nodig om uit te breiden naar de tegel die koper heeft, vervolgens moet ik ook een mijn bouwen om het koper binnen te halen en vervolgens moet ik een werkplaats vrij hebben om er iets van te maken, dan geeft dat je een doel voor de komende tien á twintig beurten. Dit is zowel leuk voor de mensen die het kunnen waarderen om te moeten plannen, maar het helpt je ook om dingen te vinden die je kan doen, in plaats van dat je verdwaald maar wat opties aanklikt omdat je geen idee hebt wat je moet doen.

Daarnaast maakt Ara gebruik van een systeem genaamd ‘Prestige’. Veel van de dingen die je in het spel doet, moet je doen met het doel om je uiteindelijk ‘Prestige’, oftewel aanzien, te geven. Het is de voornaamste manier om het spel te winnen, of om af te vallen. Een potje Ara bestaat namelijk uit drie aktes, die allemaal uit vier periodes uit de geschiedenis van onze wereld bestaan. Wanneer genoeg samenlevingen de tweede akte hebben bereikt, wordt de eerste akte afgesloten en vallen de twee spelers (of computergestuurde tegenstanders) met het minste ‘Prestige’ af. Hierdoor krijg je niet de situatie waarin je twintig uur speelt en opeens erachter komt dat je niet kan winnen omdat je heel ver achterloopt, maar heb je na de eerste paar uur al een soort checkpoint. Dit kan voor allerlei spannende situaties zorgen.

Zo kregen wij in ons eerste potje de melding dat de eerste akte binnenkort afgesloten zou worden en een blik op het overzicht liet zien dat wij af zouden vallen als één van de onderste twee. We moesten dus snel iets doen om heel veel ‘Prestige’ te verdienen. Een oorlog starten én afronden was niet genoeg tijd voor en meer ontdekkingen doen zou niet genoeg opleveren. Er was maar één mogelijkheid: een wereldwonder bouwen, namelijk de hangende tuinen van Babylon. Daar hadden we bloemen voor nodig, een materiaal dat we nog niet hadden. Opeens moesten we onze bevolking genoeg laten groeien om twee nieuwe tegels te kunnen innemen, een teler van bloemen bouwen en op tijd met alle macht de hangende tuinen op tijd bouwen om net voor het slot van de eerste akte genoeg aanzien te hebben. Een kwartiertje later sluit de akte en … net op tijd was het gelukt. We overleven en gaan door naar de tweede akte. Eindelijk kunnen we weer even ademhalen.

Waarom beschrijven we deze gebeurtenis zo uitgebreid? Games in het 4X-genre missen vaak het gevoel dat je handelingen op de korte termijn gevolgen hebben. Het kan soms pas na tientallen uren duidelijk worden hoe iets dat je in het begin van het spel gedaan hebt niet optimaal was en je daarom verloren hebt. Ara: History Untold geeft je veel vaker en eerder feedback. Je kan dit gebouw niet maken omdat je een materiaal mist. Je moet meer ‘Prestige’ hebben of je verliest over twintig beurten. Het is duidelijke feedback, het leert je wat je anders kan doen en het geeft je spannende momenten in een genre dat anders niet zo heel spannend is. Het onderscheidt Ara van vergelijkbare spellen en zorgt ervoor dat het als zoveel meer dan een kopie van Civilization aanvoelt.

Daarnaast is Ara een spel met een fijne sfeer. Je ziet lekker veel van je samenleving. Een boerderij is niet alleen een stilistisch gebouw binnen een stilistische omgeving, maar je ziet mensen aan het werk binnen al je gebieden. Het zal voor veel mensen die een spel als deze spelen in eerste instantie een klein detail zijn, maar het zorgt voor een hele andere vibe. Je bent minder bezig met alleen maar naar icoontjes op een kaart kijken, terwijl je dat toch ook zeker zal doen. Je hebt meer het gevoel een gigantische samenleving neer te zetten en het is leuk om te zien hoe je inwoners aan het werk gaan, ook al zijn het vaak maar simpele en herhalende animaties.

Al met als is Ara: History Untold een schot in de roos voor Oxide Games. We denken dat het voor mensen die weinig ervaring met het genre hebben een goede introductie zal zijn, terwijl het voor veteranen lekker veel dingen anders doet en dus voor een frisse wind zorgt.

Ara: History Untold is exclusief verkrijgbaar op pc.