nieuws
Column: Is thuiskopieheffing een dubbele rekening?

In de NRC maakte Fred Teeven laatst een nieuwe, tijdelijke regeling bekend voor ‘thuiskopieheffing’, een herzien systeem van heffingen op onder andere lege cd’s en dvd’s, smartphones, tablets, mp3- spelers en computers. De gedachte hierachter is dat deze dragers ook gebruikt worden voor het kopiëren van auteursrechtelijk beschermd materiaal, waardoor belang- en auteursrechthebbenden potentieel een hoop opbrengsten mislopen. Buma/Stemra noemt de regeling “een stap op weg naar een gezonde muziekmarkt”. Hoe draagt deze heffing daaraan bij? “Zo komt het geld goed terecht bij de componisten, muzikanten, producenten, auteurs, kunstenaars en regisseurs”, vermeldt Thuiskopie. De arme, gedupeerde kunstenaar is echter niet de enige profiteur.

Een voorbeeld: ik ben een muziekliefhebber en koop een hoop muziek op cd. Een nieuw album kost al makkelijk 15 á 20 euro. De muziek speel ik af op een discman (1 euro voor een audiospeler zonder opslagcapaciteit), rip ik op mijn computer (5 euro voor een pc/laptop), zet ik via iTunes op mijn iPad (5 euro voor tablets met meer dan 8GB capaciteit, 16GB voor smartphones) en dan hou ik mijn telefoon nog buiten beschouwing. Naast de opbrengsten van mijn aanschaf die de muzikant en de ‘producent’, die een gelijkwaardig aandeel krijgt, ontvangen, wordt er op deze manier zijdelings nog eens 11 euro binnengesleept voor volkomen rechtmatig privé-gebruik.

Vanzelfsprekend koop je zelden een nieuwe iPad, dus de kosten vallen op zich mee. Een berekening van het nieuwe systeem, maar toegepast over 2011, toont aan dat de kosten per hoofd van de bevolking maar zo’n €1,56-€1,80 bedragen. Dat is een schijntje. Maar omdat ik al betaald heb voor de cd, is deze heffing dan niet dubbel? Nee, zegt Stichting Thuiskopie:

Nee, bij aanschaf van de originele muziek, film of ander werk, of dit nu op bijvoorbeeld CD, DVD staat of een download is, betaalt u voor de (primaire) aankoop. Indien u van die aankoop een kopie wilt maken voor eigen oefening, studie of gebruik dient u daarvoor een vergoeding te betalen. Dit staat in de Auteurswet.

Deze vergoeding zit al in de aankoopprijs van blanco dragers als CD’s en DVD’s verdisconteerd. De thuiskopievergoeding compenseert makers en artiesten voor kopieën die consumenten van hun werk maken. Daardoor worden zij in staat gesteld hun creatieve werk voort te zetten en blijft het voor u ook in de toekomst mogelijk om te kopiëren voor eigen gebruik.

Ofwel: je koopt de cd met muziek, maar SONT (Stichting Onderhandelingen Thuiskopievergoedingen, waarin rechthebbenden en betalingsplichtigen zitting hebben) bepaalt hoe je dat luistert. Het bezitten van een cd-speler levert ze al minstens een extra euro op, maar als je denkt dat je de vrijheid mag nemen om moderne technologieën te benutten, zit je er naast. Antwoorden op vragen als “Waarom moet ik betalen als ik helemaal niet kopieer?” en “Waarom moet er betaald worden voor het kopiëren?” komen neer op “omdat jij illegaal kopieert” en “omdat wij dat vinden”. Elke consument wordt praktisch gedegradeerd tot crimineel. Dit is hoe dan ook geen wenselijk statement om uit te dragen, opzettelijk of niet.

De belanghebbenden van dit systeem komen uit een verouderde maar verankerde markt. Vroeger bleef het luisteren van muziek beperkt tot de cd, maar met de komst van de digitale opslag, waarin kopiëren haar fysieke beperkingen heeft afgeworpen, zijn de verschillende geluidsdragers in aantal gegroeid. Kopiëren is een fundamentele eigenschap van digitale opslag. Maar Stichting Thuiskopie meent dat deze heffing niet nodig zou zijn geweest als we voor elke vorm van media, opnieuw de inhoud zouden aanschaffen. Heb je een film op video? Koop de DVD. Heb je een Blu-Ray speler? Koop de Blu-Ray. Heb je een Apple TV? Vergeet je Blu-Ray, huur de film. Maar blijf de thuiskopieheffing voeren en de ‘noodlijdende’ entertainment-industrie wordt ooit nog gezond. De regeling zou tevens ingevoerd zijn om het legale aanbod te stimuleren. Maar hoe? Het wordt alleen maar duurder gemaakt!