review
Viticulture: Essential Edition

Bij NWTV houden wij wel van een lekkere worker placement. Uitvogelen hoe je het meest efficiënt kan zijn en ondertussen ook je tegenstander blokkeren geeft een lekker gevoel. Daarom waren we erg blij toen Stonemaier Games ons Vicitulture: Essential Edition opstuurde. Nu kunnen wij al het bovengenoemde doen terwijl we achterover leunen met een wijntje. En dat is helemaal in thema! Mocht dit jou goed in de oren klinken, dan is deze review voor jou.

In Viticulture speelt iedereen een Italiaanse familie die probeert een succesvolle wijngaard op te bouwen. Je begint met heel weinig en bouwt langzaam alles op. Het is hard werken, maar ondertussen is het ook zo dat alles op zijn tijd komt. Het rustig aan doen heeft ook zijn voordelen. Een goed wijntje kan natuurlijk niet gehaast worden! Dus neem je tijd, maar niet teveel tijd. Anders gaan je tegenstanders er met de klanten vandoor…

Aan de ene kant is Viticulture best wel een kale worker placement. Spelers plaatsen werkers om acties uit te voeren en om hun tegenstanders te blokkeren. Op momenten voelt het niet per sé aan alsof je een wijngaard op aan het bouwen bent, spelers zijn gewoon punten aan het verzamelen. Het is niet heel sterk ingebakken in het spel. Maar misschien is dat juist wel iets goeds. Het thema leidt in ieder geval niet af van wat spelers moeten of willen doen.

Aan de andere kant werkt het thema juist best wel goed. Alle meeples zijn speciaal gemaakt voor dit spel en ze zijn stuk voor stuk in thema. Het startspelerfiche is een tros druiven en de puntenteller is een kurk. Het inkomen wordt bijgehouden met een wijnfles, enzovoorts. Maar naast dat past het thema ook goed bij het type spel dat Viticulture is. Het heeft een gevoel van finesse, van verfijndheid. En wijnbouw sluit daar goed bij aan. Het is bovendien een goede indicatie van de doelgroep.

Viticulture richt zich namelijk op bordspelkenners. Het is een vrij kale eurogame die weinig gebruik maakt van een vrolijk of gewelddadig thema om nieuwe spelers vast te houden. In plaats daarvan richt het zich op de strategie. Het is niet dat het spel bijzonder complex is. Spelers worden gewoon weinig afgeleid van wat ze aan het doen zijn.

En wat ze aan het doen zijn is werkers plaatsen en acties uitvoeren. Daarvoor krijgen ze elk drie werkers aan het begin van het spel. Die zet je op een actieveld op het bord neer om de actie uit te voeren. De meeste velden kunnen maar zoveel werkers binnen laten, dus het is zaak iets te selecteren voor je tegenstanders dat doen. Of juist iets te blokkeren dat zij allemaal érg graag zouden willen. Viticulture kan dus flink passief agressief worden.

De acties bestaan uit simpele dingen. Plant een druivenstruik in een van je velden, of huur een nieuwe werker in. Na de uitleg zal iedereen nog even zitten met een hoop regels. Maar als je een beetje ervaring hebt met het genre is alles wel duidelijk na de eerste ronde. Tot noch toe is er weinig bijzonders aan het spel. Wat Viticulture anders maakt dan de meeste andere worker placements is de jaarcyclus. Elke ronde is verdeeld in vier seizoenen, waarvan de belangrijkste twee zomer en winter zijn. In beide seizoenen kunnen werkers geplaatst worden, maar ze hebben totaal verschillende acties. En werkers die in de zomer geplaatst zijn komen niet terug voor de winter. Spelers moeten daarom goed nadenken over wat ze willen.

Dit systeem is uitstekend. Zodra iemand past mag hij niets meer doen in dat seizoen. Maar als je te laat past heb je te weinig werkers voor de winter. Het is een constant dilemma dat nooit gemakkelijker wordt. Vooral doordat spelers niet met zekerheid weten of ze wel de winteracties die zij willen, kunnen uitvoeren omdat hun tegenstanders die misschien innemen. Viticulture wordt hierdoor een interessante puzzel die eigenlijk nooit perfect opgelost wordt. Wij spendeerden na elk potje een kwartier aan het nabespreken van de zetten. Een goed teken dat het spel ons flink boeide.

Waar we niet altijd even tevreden mee waren was de startopstelling. Iedereen krijgt aan het begin willekeurig een Papa en Mama gedeeld, die bepalen waar je het potje mee begint. Dit zorgt ervoor dat iedereen een andere start heeft, waar opzich niets mis mee is. Wat wel lastig kan zijn is dat alles soms perfect in elkaar klikt op dit moment. Aan de andere kant, soms past het allemaal net niet. Het spel kan nog steeds gespeeld worden. Het zal er enkel voor zorgen dat iemand net even een paar beurten achter loopt. En omdat Viticulture draait om efficiëntie is kan dat nét wat meer impact hebben dan je zou willen.

Voor een slechte start kan je compenseren door eerder te beginnen. In Viticulture wordt de startspelers van elke ronde namelijk bepaald door een keuze van de spelers, niet de rol van een dobbelsteen of een rare regel zoals ‘de oudste speler begint.’ Nee, spelers geven aan hoe vroeg hun werkers op moeten staan. De vroege vogel mag als eerste acties kiezen, maar later opstaan geeft bepaalde bonussen. Dit voegt een uitstekend aspect van risico toe waarin iedereen steeds afweegt hoeveel later zij bereid zijn te beginnen in ruil voor wat extra geld, een bonuswerker of meer kaarten op hand.

Bovendien speelden wij niet de eerste versie van het spel, maar de Essentials Edition. Dit is de enige versie die nog gemaakt wordt. Het voegt, op advies van bordspellegende Uwe Rosenburg, een paar kleine uitbreidingen toe die essentieel zijn ondervonden. De belangrijkste daarvan is de grote werker. Die werkt net als de rest, met als enige bijzonderheid dat hij andere werkers negeert. Dat betekent dat de grote werker gebruikt kan worden om een bezette actie uit te voeren. Dit is erg krachtig, maar elke speler krijgt er maar een. Iedereen moet er daarom erg zuinig mee omgaan. Dit is een uitstekende toevoeging die er soms net even voor zorgt dat je niet helemaal vast komt te zitten. Het haalt flink wat frustrerende momenten uit Viticulture. Tegelijkertijd is het niet zo krachtig dat tegenstanders blokkeren irrelevant is geworden.

Viticulture is echt gericht op ervaren spelers die weten wat ze aan het doen zijn. Maar op die doelgroep werkt het wel uitstekend. Het spel staat iedereen echt toe uit te vogelen wat de beste koers is, terwijl het ook de mogelijkheid biedt je tegenstanders flink te dwarsbomen. Het thema lijkt daarbij bewust op de achtergrond te zitten. Het is jammer dat iemand soms een slechtere start krijgt, maar naast dat is Viticulture: Essentials Edition een uitstekend spel.