review
Recensie: Alleen maar nette mensen

In 2008 bracht Robert Vuijsje het semiautobiografische boek Alleen maar nette mensen uit. Het boek werd zowel gehaat als geprezen om zijn platte ontleding van de multiculturele samenleving. De film, geregisseerd door  Lodewijk Crijns, zal niet minder controversieel zijn. Minder seks maar gelukkig wel een stuk grappiger.

Niet thuis in Oud-Zuid, niet thuis in de Bijlmer
David (Geza Weisz) is een Joodse jongen, maar lijkt op een Marrokaan, geboren en getogen in ‘Oud-Zuid’. In zijn dagelijks leven vindt hij alleen omgang met omhooggevallen salonsocialisten. David is het afgelopen jaar een nietsnut geweest, tot groot verdriet van zijn elitaire ouders (Jeroen Krabbé & Annet Malherbe). Hij mist spanning in zijn leven en zijn saaie relatie met Naomi draagt daar eveneens aan bij. Stiekem is David geïnteresseerd in rondborstige en dikke Afrikaanse vrouwen; hoe zwarter, hoe beter. Zat van de vertrouwde roest besluit hij op zoek te gaan naar een echte zwarte vrouw. David komt er echter al snel achter dat de mysterieuze wereld rondom de zwarte vrouw en compleet andere is dan hij van huis uit gewend is.

https://www.youtube.com/watch?v=J9zXAYsY3c4

Een strijd tussen culturen
Het wordt al heel snel duidelijk uit wat voor milieu David komt. Snobistisch, elitair, gewichtigdoenerij en totaal wereldvreemd van wat er eigenlijk gebeurd buiten de wijk waarin deze alleen maar nette mensen leven. Hoewel zij zelf natuurlijk geloven de waarheid in pacht te hebben. Davids ontsnappingspoging is goed te begrijpen, want de film schildert de mensen in Oud-Zuid niet bepaald in een sympathiek daglicht.

De film lijkt af te stevenen op een statement tegen vooroordelen die Nederlanders hebben. Niets is minder waar. Alles waar de nette mensen bang voor zijn, blijkt waar te zijn. Zijn nieuwe vriendin Rwanda, haar thuissituatie, de nieuwe vrienden uit de Bijlmer; het is allemaal stereotiep cliché. De mensen die David uit de Bijlmer ontmoet zijn beesten gedreven door driften en lust. Het is raar hoe de film constant deze vooroordelen expliciet benoemt, maar geen enkele poging doet om ze te ontkrachten. Niemand in de film kan bijval verwachten van de kijker: ze lijken net zoals de film vast te zitten in stigma’s.

Gelukkig wel ontzettend lachwekkend
Goddank hoeven films niet moralistisch te zijn. Wie niet te moeilijk zal doen over de politiek correctheid van de film wordt beloond met grappen over kwalijke stereotypes. Misschien is dat ook gelijk zijn charme. Geen enkel personage komt goed weg in deze film. Het wordt allemaal een running gag: David die de hele tijd voor Marokkaan wordt aangezien, zijn ouders die altijd stijf blijven, zijn Oud-Zuid vrienden die vastzitten in het werken aan een goedbetaalde carrière, zijn vrienden in de Bijlmer die het altijd over seks hebben, etc. Op een geven moment weet je wat je van iedereen kan verwachten en dat maakt het juist kluchtig.

De beklemming die David voelt en de bevrijding van die beklemming wordt benadrukt juist doordat de personages zulke extreme tegenhangers van elkaar zijn. Wie graag lacht bij Puberruil, Groeten uit de Rimboe en andere programma’s in de lijn van ‘wat zijn we toch verschillend, maar laten we het wel met elkaar proberen te vinden’, zal Alleen maar nette mensen ontzettend kunnen waarderen.