nieuws
GTA-Flashback: Grand Theft Auto, het begin van de franchise

Voor 1997 was de jeugd nog niet verrot. Maar het was dit jaar dat de wereld van videogames verrijkt werd met twee hypergewelddadige spellen die zich onderscheidden in hun moedwillige sadisme: Carmageddon (ontwikkeld door Stainless) en Grand Theft Auto (ontwikkeld door DMA Design, wat nu Rockstar North heet). Hoewel Carmageddon een succes was, verbleekt het bij de bekendheid waar de Grand Theft Auto-franchise nu van geniet. Er zijn geen gamers en hun bezorgde ouders die niet bekend zijn met deze opvoedkundige nachtmerrie. De reeks staat al jaren bekend om zijn torenhoge kwaliteit: elk spel is beter dan zijn voorganger, zoals de GTA-maand hier op Nieuwerwets zal aantonen. Het is dan ook verontwaardigend dat zo’n succesvolle serie gegrondvest is op een vrij matig debuut. Is Grand Theft Auto de klassieker die wij ons altijd inbeeldden?

De stoep is je autobaan
De fundamentele gameplay van Grand Theft Auto is hier tot stand gekomen en is vijftien jaar, ondanks een verschuiving naar 3D, vrijwel onveranderd gebleven. De speler begint als een ambitieuze crimineel die de top van de misdaadwereld probeert te bereiken. In GTA wordt deze droom verwezenlijkt met geld, veel geld. Het spel speelt zich af in de inmiddels bekende fictieve steden Liberty City, Vice City en San Andreas, gebaseerd op respectievelijk NYC, Miami en San Fransisco. Elk level kan pas uitgespeeld worden wanneer er aan een bepaald bedrag wordt voldaan. De speler kan bij telefooncellen missies aannemen van naamloze stemmen aan de andere kant van de lijn; de voltooiing hiervan leidt tot een financiële beloning en een multiplier van je verdiende geld. Echter, georganiseerde misdaad was niet de enige manier om geld binnen te harken en zeker niet de reden waarom het spel toen en nu zo berucht is.

[tube]http://www.youtube.com/watch?v=dZe9M6DD-wI[/tube]

GTA kwam, evenals Carmageddon, in ophef omdat de speler beloond wordt voor het vermoorden van zijn onschuldige medeburgers. Het platrijden of omver maaien met een machinegeweer van nietsvermoedende passanten levert geld op. Nog erger: er zijn zelfs meer punten te verdienen voor het omleggen van wetshandhavers en andere verwerpelijke daden. Het summum hiervan zijn de stoeten vreedzame Krishna’s die de drie steden van GTA bevolken. Wanneer deze in één klap uitgeroeid worden, wordt de speler beloond met een fikse beloning en de melding ‘Gouranga’ op het scherm, wat ‘gouden ledematen’ betekent. GTA zit vol met deze zwarte humor, die niet schroomt terug te vallen tot poepgrappen en grof taalgebruik. Het is mogelijk om het spel uit te spelen louter door gestructureerde massamoord, zonder je ook maar éénmaal te mengen in de louche onderwereld.

Gameplay
Hoewel het scheppen van chaos in een nietsvermoedende omgeving een onweerstaanbaar charme huist, maakt GTA het de speler bijzonder moeilijk om dit te bewerkstelligen. Te voet draait de speler abrupt en onhandig, wat het mikken van wapens een kwestie van geluk maakt. Het gebruik van het semi-automatische pistool leidt vaak tot de snelle dood van de speler. Alleen door te sproeien met een machinegeweer of vlammenwerper is succes in een vuurgevecht mogelijk.

Auto’s besturen soms wat onhandig. Snellere auto’s, zoals imitaties van gestreepte Dodge Vipers en oude Ferrari’s, vliegen alle kanten op en door het betrekkelijk kleine scherm zijn bochten en tegenliggers niet te anticiperen. Auto’s vliegen constant in de hens en alleen met een tragere, loodzware truck (of de onverwoestbare tank, een gegarandeerde overwinning) is een rit van langer dan dertig seconden gegarandeerd.

Al met al heeft de gameplay van Grand Theft Auto weinig diepgang. Je loopt, je rijdt, je schiet en je laat een boer of een scheet. Een enkele autostunt of ontploffing zal lichte opwinding opleveren. Hoewel het vroeger minder het geval was, zullen hedendaagse spelers snel uitgekeken zijn op dit simplistische systeem.

Beeld & geluid
De franchise staat vanaf Grand Theft Auto 3 bekend om zijn geweldige stemacteurs, geloofwaardige personages en perfecte soundtracks vol met gepaste muziek van allerlei genres. Dit is niet het geval bij GTA 1, waar de radiozenders beperkt blijven tot een paar onbekende deuntjes die een aantal genres omvatten van country tot techno en hiphop. Wel was het al mogelijk om een audio-cd in de pc te steken, om je persoonlijke soundtrack in de auto te horen.

Het geluid van het spel zelf is niet verkeerd, maar ontzettend hectisch. Auto’s klinken als opgevoerde stofzuigers, voetgangers schreeuwen constant en de andere weggebruikers houden niet op met claxonneren. Grand Theft Auto spelen met een koptelefoon op is waanzin.

Grafisch is GTA niet bepaald een blikvanger. Het spel is zo kleurrijk als het palet van MS Paint, wat de genocide een joviale ondertoon geeft, maar er is weinig contrast en wanneer je bedenkt dat Half-Life nog geen jaar later uitkwam, zijn de gepixelleerde poppetjes ondanks het budget nog moeilijk te verantwoorden. GTA is aandoenlijk als een lelijke puppy.

Conclusie
We mogen als gamers dankbaar zijn voor de Grand Theft Auto-franchise: de idyllische cool van Miami Vice, de harde ghetto van San Andreas en een ensemble aan geweldige personages en eindeloze actie. Maar die herinneringen komen niet van Grand Theft Auto 1. Hoewel charmant, schiet het tekort op zowel gameplay als presentatie.